Deklaracja Konferencji Praw Osób
Transpłciowych
28 października 2009, Malta
My, uczestnicy Europejskiej Konferencji Praw Osób
Transpłciowych, pragniemy Europy wolnej od wszelkiej dyskryminacji (1), w
której wszyscy ludzie są oceniani jako równie wartościowi niezależnie od swojej
tożsamości płciowej i jej ekspresji. Marzymy o Europie, w której ludzie o
dowolnej tożsamości płciowej i ekspresji płciowości są w pełni szanowani i mogą
żyć swobodnie bez jakiegokolwiek naruszania ich praw człowieka oraz mieszania
się instytucji do ich życia prywatnego, zgodnie z Zasadami Yogyakarty (2).
Chcemy Europy, w której odpowiednia hormonalna i operacyjna pomoc medyczna,
opłacana z ubezpieczenia zdrowotnego, jest dostępna bez patologizacji dla
wszystkich osób transpłciowych, które jej
pragną, i w której od żadnej osoby transpłciowej nie wymaga się leczenia
(takiego jak sterylizacja lub operacja narządów płciowych) ani diagnozy
zaburzeń psychicznych jako warunku zmiany płci prawnej i/lub imion.
Głos Komisarza ds. Praw Człowieka: Tożsamość płciowa a prawa człowieka
Jednogłośnie wyrażamy
zadowolenie z opublikowania w lipcu 2009 r. głosu Komisarza Rady Europy ds.
Praw Człowieka, Thomasa Hammarberga, "Tożsamość płciowa a prawa
człowieka". Wypowiedź komisarza Hammarberga jest istotnym krokiem naprzód
w podkreślaniu praw człowieka oraz równości, które rządy narodowe powinny
zapewniać osobom transpłciowym. Popieramy wszystkie dwanaście zaleceń komisarza
Hammarberga i wzywamy wszystkie 47 państw członkowskich Rady Europy do włączenia
ich do prawa na poziomie krajowym, w tym do wprowadzenia prawa/procedur
pozwalających na zmianę imion i płci prawnej bez obowiązku leczenia lub
jakiejkolwiek diagnozy, a także do uchwalenia mocnego prawa
antydyskryminacyjnego obejmującego zagadnienia tożsamości płciowej i jej
wyrażania.
·
Wzywamy
komisarza do wywarcia wpływu na państwa członkowskie Rady Europy, by zajęły się
one naprawieniem luk w swoim prawodawstwie pod kątem realizacji dwunastu
zaleceń.
Instytucje europejskie
Zwracamy
uwagę na znaczenie Europejskiej Konwencji Ochrony Praw Człowieka i Swobód
Podstawowych (1950) oraz dyrektyw Unii Europejskiej w kwestii równości płci, a
także orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości w redukowaniu dyskryminacji osób transpłciowych.
Wzywamy instytucje Rady
Europy oraz Unii Europejskiej do:
·
Monitorowania stosowania orzecznictwa oraz ustawodawstwa chroniącego równość
płci w stosunku do osób transpciówych.
·
Dopilnowania,
by tożsamość płciowa i ekspresja płciowości były wprost zawarte w przyszłym
prawodawstwie równościowym.
·
Jednoznacznego
zakazania wszelkich form dyskryminacji osób transpłciowych.
·
Wyraźnego
włączenia problemu równości osób transpłciowych do działań w zakresie gender mainstreaming i programów funduszowych,
a także włączenia wielowymiarowej kwestii tożsamości płciowej i jej wyrazu do
polityki wewnętrznej i zewnętrznej.
·
Finansowania
szczegółowych badań oraz zbierania danych na temat problemów równości osób
transpłciowych i praw człowieka.
·
Włączenie
organizacji zajmujących się równością i prawami osób transpłciowych do
konsultacji społecznych mających na celu rozwój europejskiej polityki w zakresie
równości płci oraz praw człowieka.
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w
Europie (OBWE)
Ze szczególnym niepokojem dostrzegamy wysoki odsetek
morderstw i przemocy wobec osób transpłciowych w całej Europie. Często policja
nie bada wystarczająco przypadków zbrodni nienawiści oraz zabójstw osób
transpłciowych, przez co nie dochodzi do odpowiedniego ścigania sprawców.
Dodatkowo zbrodnie nienawiści wobec osób transpłciowych są w nikłym stopniu
dokumentowane i monitorowane.
Dodatkowo, osoby transpłciowe migrujące do innego kraju
lub pracujące w przemyśle seksualnym są szczególnie podatne na przemoc i
stykają się z wieloma postaciami dyskryminacji, a także wykluczeniem społecznym
i trudnościami ekonomicznymi.
·
Wzywamy
państwa uczestniczące w OBWE do wprowadzenia praw ścigających zbrodnie
nienawiści, w pełni uwzględniających osoby transłciowe.
·
Wzywamy
państwa uczestniczące w OBWE do zapewnienia bezpiecznych warunków pozbawienia
wolności oraz kontaktu z własną społecznością dla transpłciowych więźniów.
·
Wzywamy
OBWE do monitorowania i ścigania przypadków morderstw na osobach transpłciowych
jako zbrodni nienawiści.
Partnerzy
społeczni: związki zawodowe i organizacje pracodawców
Martwi nas wysoki poziom dyskryminacji wobec osób
transpłciowych w dostępie do zatrudnienia i jego utrzymaniu. Często prowadzi to
do ubóstwa i poważnych negatywnych skutków dla życia i zdrowia takich osób.
Nieproporcjonalnie znaczna liczba osób transpłciowych traci pracę, kiedy ich
transpłciowość staje się znana pracodawcy (np. wraz z rozpoczęciem procesu
transformacji płciowej lub u osób dostrzegalnie nie stosujących się do
płciowych norm wyglądu).
Wzywamy partnerów społecznych do proaktywnego podjęcia
wraz z organizacjami osób transpłciowych i LGBT działań prowadzących do
ograniczania dyskryminacji i nękania osób transpłciowych w pracy oraz do
wprowadzenia wewnętrznej polityki podtrzymującej godność transpłciowych
pracowników.
·
Wzywamy
Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) i jej członków do
wprowadzenia w życie jedenastu zadań i działań, opisanych przez ETUC w
Rezolucji jej Komitetu Wykonawczego na temat praw osób LGBT z 2008 r. (5)
·
Wzywamy
zrzeszenia pracodawców do zmierzenia się z problemem dyskryminacji osób
transpłciowych poprzez promowanie różnorodności przy udziale członków zrzeszeń,
oraz do podkreślenia, w jaki sposób obecne prawo równościowe odnosi się do osób
transpłciowych.
Krajowe organy równościowe
Dostrzegamy znaczenie krajowych organów równościowych w
zwalczanie dyskryminacji osób transpłciowych poprzez wcielanie w życie równości
płci i praw antydyskryminacyjnych na poziomie krajowym. Raport Agencji Praw
Podstawowych na temat sytuacji społecznej pokazuje, że krajowe organy
równościowe nie biorą obecnie pod uwagę problemu transpłciowości w
wystarczającym stopniu. W związku z tym wzywamy te gremia do:
·
Proaktywnego
wprowadzania ustawodawstwa antydyskryminacyjnego w celu poprawy równości oraz
praw człowieka osób transpłciowych.
·
Monitorowania
stosowania orzecznictwa oraz ustawodawstwa chroniącego równość płci w stosunku
do osób transpłciowych.
·
Uwzględniania
problemów osób transpłciowych w działaniach z zakresu gender mainstreaming.
·
Służenia
informacją w zakresie praw osób transpłciowych oraz równości.
·
Wspierania
osób transpłciowych poprzez kierowanie spraw o dyskryminację do sądów i/lub
odpowiednich organów.
·
Dopilnowania,
by tożsamość płciowa i ekspresja płciowości były wprost zawarte w przyszłym
prawodawstwie równościowym.
·
Badania,
zbierania i upowszechniania danych na temat równości osób transpłciowych i praw
człowieka.
·
Włączenia
organizacji zajmujących się równością i prawami osób transpłciowych do
konsultacji społecznych mających na celu rozwój krajowej polityki w zakresie
równości płci oraz praw człowieka.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
Z dużym niepokojem dostrzegamy, że tożsamości
transpłciowe są nadal patologizowane i uznawane za schorzenie umysłowe. Ze
względu na dalekosiężne skutki takiego ujęcia problemu dla życia osób
transpłciowych w Europie, domagamy się usunięcia zaburzeń poczucia tożsamości
płciowej z Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD) oraz Diagnostycznego i
Statystycznego Podręcznika Schorzeń Umysłowych (DSM).
·
Wzywamy Światową Organizację Zdrowia do
ochrony przysługujących osobom transpłciowym praw człowieka w ramach trwających
obecnie rewizji ICD 10 i DSM IV.
·
Wzywamy
do wprowadzenia alternatywnej, niepatologizującej kategorii do ICD 11, która
stwarzałaby standardy jakości leczenia stosowane dla umożliwienia osobom
transpłciowym wyrazu swojej płciowości. Żadne narodowe ani międzynarodowe
instytucje ochrony zdrowia nie powinny traktować tożsamości transpłciowych jako
chorób psychicznych. Powinny jednak umożzliwić dostęp do hormonalnej,
chirurgicznej i/lub psychologicznej pomocy lekarskiej osobom transpłciowym,
które jej potrzebują.
Ponadto prosimy Transgender Europe (TGEU) i Region
Europejski Międzynarodowego Stowarzyszenia Gejów, Lesbijek, Osób Biseksualnych,
Transpłciowych i Interseksualnych (ILGA-Europe) o dalsze lobbowanie na rzecz
przysługujących osobom transpłciowym pełnej równośc i praw na poziomie Europy i
wzywamy TGEU, ILGA-Europe i krajowe organizacje osób transpłciowych do
współpracy nad wprowadzaniem zaleceń komisarza Hammerberga w całej Europie.
Silnie wzywamy wszystkie kraje członkowskie Rady Europy do podjęcia działań
gwarantujących przestrzeganie praw człowieka wszystkich ludzi z jednoznacznym
uwzględnieniem osób transpłciowych.
1 Dyskryminacja osób
transpłciowych w Europie jest dobrze udokumentowana w publikacjach Homophobia and Discrimination on Grounds of
Sexual Orientation in the EU Member States: Part I – Legal Analysis (2008) http://fra.europa.eu/fraWebsite/material/pub/comparativestudy/FRA_hdgso_part1_en.pdf i Homophobia and Discrimination on Grounds of
Sexual Orientation and Gender Identity in the EU Member States: Part II – The
Social Situation (2009) http://fra.europa.eu/fraWebsite/attachments/FRA_hdgso_report_Part%202_en.pdf
2 Zasady Yogyakarty: zasady stosowania
międzynarodowego prawa praw człowieka w stosunku do orientacji seksualnej oraz
tożsamości płciowej (2007) http://www.yogyakartaprinciples.org/
3 Pojęcie osób transpłciowych (stosowane
powyżej) obejmuje osoby o tożsamości płciowej odmiennej od płci przypisanej im
w momencie urodzenia oraz osoby, które pragną przedstawiać swoją płeć w sposób
odmienny od płci przypisanej w momencie urodzenia. Obejmuje ono ludzi, którzy
czują wewnętrzny przymus, preferencję lub pragnienie przedstawiania siebie
niezgodnie z wymogami roli płciowej przypisanej im w momencie urodzenia, czy to
za pomocą ubioru, dodatków, makijażu czy modyfikacji ciała. Są to m.in. osoby
transseksualne i transgenderowe, transwestyci, crossdresserzy, osoby
bezpłciowe, wielopłciowe i genderqueer.
4 Human Rights and Gender Identity Issue Paper (2009) https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1476365
5 ETUC actions and activities on promoting equal rights, respect and
dignity for workers regardless of their sexual orientation or gender identity
(2008) http://www.etuc.org/a/5808
ed | zamieszczono: 2010.03.14 |
Życie jest za krótkie, aby być niewolnikiem ludzkich oczekiwań. Nie warto powstrzymać się od działań z obawy przed krytyką innych.Antony Hegarty